Hekataios

M.Ö. 6. yüzyılda Milet'te yaşayan bilginlerden birisi de Hekataios'tur; Perslerin Milet'i işgali döneminde doğmuş ve bir Pers vatandaşı olarak yetiştirilmiştir; ancak halkının Perslere karşı ayaklanmasını ve vatanının kurtulmasını görecek kadar uzun yaşamış ve M.Ö. 477'de ölmüştür. 

Mısır'a, hatta Teb'e kadar gitmiştir. Mısır'ın bir Pers vilayeti olması, kendisinin de bir Pers vatandaşı olarak görünmesi, bu gezileri kolaylaştırmıştır. 

Hekataios, küçük bir kısmı günümüze kadar ulaşan Historiai (Araştırmalar) adlı eserinde Yunan gelenekleri ile mitolojisini tanıtmış, Asya ve Avrupa'nın tasvirini veren iki bölümlük Dünya Turu adlı diğer bir eserinde ise, gezip gördüğü yerlerin fiziki ve beşeri coğrafyası hakkında ayrıntılı bilgiler vermiştir. MÖ. 5. yüzyılda yaşayan ünlü tarihçi Bodrumlu Heredotos, Hekataios'un bu eserinden büyük ölçüde yararlanmıştır. 

Hekataios'un yetiştiği dönemde Thales, Anaksimandros ve Anaksimenes'in evrenin yapısına ilişkin görüşleri tartışılmaktaydı. Bunlar aslında sonu gelmeyen kısır tartışmalardı ve bunu anlayan Hekataios, evrenin sırlarını çözmeye çalışmadan önce, çevremizi tanımaya çalışmamız gerektiğini savunmaya başlamıştı. Gemicilerden, tacirlerden ve kendi gezilerinden elde ettiği bilgileri bir araya getirerek, ilk defa tasviri coğrafyaya ilişkin bir yapıt yazdı. Bu yapıt ona "Coğrafya'nın Babası" unvanını kazandırdı. 

Yeryüzü'nün dairesel olduğuna ve çevresinin okyanusla çevrilmiş bulunduğuna inanıyordu. Akdeniz, Karadeniz ve Hazar Denizi'ne kabaca işaret edilmiş ve Yeryüzü, bu denizlerle iki parçaya bölünmüştü; kuzeyde Avrupa ve güneyde ise Asya ve Afrika kıtaları bulunuyordu. Nil nehrinin, Yeryüzü'nü çevreleyen okyanustan çıktığını varsaymıştı. Nil nehrinin düzenli olarak taşması ve deltasının oluşması birçok spekülasyona neden olmuştu ve bunlardan birisi de Hekataios'a aitti. 

Hekataios, aynı zamanda bir kuramcıdır; matematiksel coğrafya ile de ilgilenmiştir. Ancak bilime yapmış olduğu en büyük katkı Yeryüzü'ne ilişkin bilgileri derlemesidir. 

KAYNAKÇA

https://www.turkcebilgi.com/hekataios